Κινηματογράφος: «Στάργκεϊτ» (1994)

ΚΙΝ/ΓΡΑΦΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ

Κινηματογράφος: Σιωπηλή φυγή (1972, «Silent Running»)
Κινηματογράφος: Ανεξέλεγκτες καταστάσεις (1980, «Altered States») 
Κινηματογράφος: Άουτλαντ (1981, «Outland»)

==> Κινηματογράφος: Στάργκεϊτ (1994, «Stargate») <==

Κινηματογράφος: Σκοτεινή πόλη (1998 -> 2008, «Dark City»)

Κινηματογράφος: Περιοχή Εννέα (2009, «District 9»)

Κινηματογράφος: Beyond the Black Rainbow (2010)

ΣΤΑΡΓΚΕΙΤ

«STARGATE»

     Στην Αίγυπτο του 1928 μία αρχαιολογική ανασκαφή ανακαλύπτει θαμμένο κάτω από ερείπια ένα περίτεχνο προϊστορικό τεχνούργημα, έναν μεγάλης διαμέτρου δακτύλιο ο οποίος δεν φαίνεται να έχει κατασκευαστεί από ανθρώπινη τεχνολογία. Σε μια απόρρητη κυβερνητική εγκατάσταση των σημερινών ΗΠΑ υπό τον έλεγχο του Στρατού, ένας αδέξιος και ακαδημαϊκά περιθωριοποιημένος αιγυπτιολόγος ονόματι Ντάνιελ Τζάκσον (Τζέιμς Σπέιντερ), διαβόητος για τη θεωρία του πως οι Πυραμίδες της Γκίζας είναι κατά πολύ παλαιότερες από τις συμβατικές παραδοχές της επιστημονικής κοινότητας, ηγείται μίας προσπάθειας αποκρυπτογράφησης των ιερογλυφικών συμβόλων επάνω στο καλά κρυμμένο και παμπάλαιο τεχνούργημα. Όταν τα καταφέρνει, αποκαλύπτεται πως το τελευταίο είναι μία Αστροπύλη η οποία ανοίγει μία σκουληκότρυπα προς έναν γήινου τύπου πλανήτη σε έναν απόμακρο γαλαξία. Ένα στρατιωτικό απόσπασμα με επικεφαλής των αξιωματικό των Ειδικών Δυνάμεων Συνταγματάρχη Τζακ Ο’ Νηλ (Κερτ Ράσελ) – καταθλιπτικό με τάσεις αυτοκτονίας, μετά το δυστύχημα το οποίο του κόστισε τον θάνατο του μικρού του γιου – και με τη συνοδεία του Τζάκσον, διαβαίνει την Αστροπύλη και βρίσκεται σε έναν πλανήτη με ερημικό κλίμα και τοπίο, όπου ένα παρακλάδι του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού συνεχίζει ακόμα να κυβερνάται τυραννικά ως πάμφθηνο εργατικό δυναμικό από πανίσχυρους εξωγήινους, μεταμφιεσμένους στους θεούς των αιγυπτιακών μύθων...

     Το 1994, ο σεναριογράφος Ντην Ντέβλιν και ο σκηνοθέτης ταινιών δράσης Ρόλαντ Έμεριχ (γνωστός για φιλμ όπως ο Παγκόσμιος στρατιώτης και τα μεταγενέστερα Μέρα ανεξαρτησίας, Γκοτζίλα, Μετά την επόμενη μέρα) παρέδωσαν μέσω του χολιγουντιανού στούντιο της MGM το Στάργκεϊτ. Σεναριακά, πρόκειται για ένα μείγμα του Ντιουν, του Πολέμου των άστρων, των Κυνηγών της Χαμένης Κιβωτού και ψευδεπιστημονικών θεωριών περί «αρχαίων αστροναυτών» και εξωγήινης καταγωγής του ανθρώπινου πολιτισμού, όπως αυτές τις οποίες κατέστησε δημοφιλείς κατά τη δεκαετία του 1970 ο Έριχ φον Ντένικεν. Στιλιστικά, πρόκειται για μία απλοϊκή αλλά ειλικρινέστατη χολιγουντιανή ταινία δράσης, όπου σχεδόν περιμένει κανείς από στιγμή σε στιγμή να δει τις «φίλιες δυνάμεις» του ΝΑΤΟ να «διασώζουν» τους Άραβες γηγενείς από «δαιμονικούς» δικτάτορες σαν τον Σαντάμ Χουσεΐν και τον Μουαμάρ Καντάφι – το σκηνικό επιστημονικής φαντασίας μοιάζει σχεδόν δευτερεύον. Τα δάνεια από τις προαναφερθείσες κινηματογραφικές παραγωγές είναι εμφανέστατα, κυρίως στην εισαγωγική σεκάνς και στην απεικόνιση της καυτής ερήμου σε σκηνές μάχης ή «εξερεύνησης», ενώ οι δειλές απόπειρες για ανάπτυξη χαρακτήρων όχι μόνο αποτυγχάνουν παταγωδώς αλλά αποπροσανατολίζουν το εγχείρημα: η υποπλοκή με τις… τάσεις αυτοκτονίας του Ο’ Νηλ, τη στοργή που αναπτύσσει για έναν νεαρό γηγενή ο οποίος του θυμίζει τον νεκρό του γιο και την πυρηνική βόμβα που έχει κρυφά φέρει μαζί του, θα ήταν προτιμότερο να έχει αφαιρεθεί. Έτσι κι αλλιώς η υπονοούμενη διένεξη μεταξύ «δημιουργικότητας» / επιστήμης και «καταστροφής» / στρατιωτικών, η οποία χαρωπά και αφελώς επιλύεται στο φινάλε, είναι ένα περιεχόμενο στο οποίο δεν δίνεται καμία εμβάθυνση. Οι διεκπεραιωτικές ερμηνείες, τα μιλιταριστικά κλισέ, το στερεοτυπικό χιούμορ και η τυποποιημένη ανέλιξη της πλοκής μετά το μέσον της, αποδυναμώνουν περαιτέρω την ταινία.

     Στα θετικά καταγράφονται η καλλιτεχνική διεύθυνση του Πάτρικ Τατόπουλου – κυρίως όσον αφορά την κομψή απεικόνιση των εξωγήινων, των ενδυμάτων τους και των χώρων τους –, η φωτογραφία με τους φωτισμούς σε όμορφες αποχρώσεις του χρυσαφί και του πορτοκαλί, η μουσική που εύκολα συνθέτει μελωδίες αγωνίας με «επικά» κομμάτια τα οποία εμφανώς παραπέμπουν στον Λώρενς της Αραβίας, τα ικανοποιητικώς θεαματικά ντεκόρ, μια συνολικά προσεγμένη ατμόσφαιρα και η γοητευτική κεντρική ιδέα του σεναρίου. Επίσης, τα πολύ καλά για την εποχή ψηφιακά εφέ είναι απολύτως λειτουργικά και αληθοφανή, χωρίς να κατακλύζουν το φιλμ, ενώ συμπληρώνονται ιδανικά από πιο παραδοσιακά ειδικά εφέ (μοντέλα διαστημοπλοίων και κτηρίων σε κλίμακα, η υδάτινη δίνη η οποία εμφανίζεται κατά την ενεργοποίηση της Αστροπύλης). Αξιομνημόνευτη είναι επίσης η ερμηνεία του Τζέι Ντέιβιντσον – του ερμαφρόδιτου συμπρωταγωνιστή στο Παιχνίδι των λυγμών – στον ρόλο του τυραννικού εξωγήινου Ρα, με πραγματικά «βασιλική» παρουσία, πλουμιστά κοστούμια, κοσμήματα και έναν οργιαστικό τρόπο ζωής.

     Με εξωτερικά γυρίσματα στην έρημο της Αριζόνα, τις συμβουλές ενός πραγματικού αιγυπτιολόγου κατά την παραγωγή και κόστος 55 εκατομμυρίων δολαρίων, το Στάργκεϊτ προοριζόταν να είναι η πρώτη ταινία μίας τριλογίας. Παρά τα υψηλά έσοδα, μεγαλύτερα των 200 εκατομμυρίων δολαρίων συνολικά, τα σχέδια αυτά δεν ευοδώθηκαν ποτέ και, αντ’ αυτού, το 1997 άρχισε να προβάλλεται η ομώνυμη, καναδική περιπετειώδης τηλεοπτική σειρά στρατιωτικής επιστημονικής φαντασίας, από τελείως διαφορετικούς συντελεστές, πρωταγωνιστή τον πάλαι ποτέ «Μαγκάιβερ» Ρίτσαρντ Ντην Άντερσον και με ορισμένες σημαντικές διαφοροποιήσεις στον μύθο του σεναριακού υποβάθρου. Η εν λόγω τηλεοπτική σειρά, μάλλον απρόσμενα, διήρκεσε τελικά μια δεκαετία.